Powered By Blogger

Bumerang

24 Kasım 2016 Perşembe

NASIL ISPANYOLCA ÖĞREN(eme)DİM?


Bir önceki yazımla kendimi nasıl acındırdıysam artık, arayan arayana. Seni seviyorum cümlesini bir günde hiç bu kadar çok duymamıştım. Çok iyi geldiğini söylemeliyim. Herkese teşekkürler. Facebooka geri mi dönsem acaba? Likelayın beni oooh yeah! Ben de sizleri çok seviyorum. Merak etmeyin ben iyiyim. Henüz kafayı yeme boyutuna gelmedim.

Bugün de sizlere burada bir buçuk seneden beri yaşadığım halde, nasıl ispanyolca öğrenemediğimi anlatacağım. Sıkı durun, siz de yurtdışında yaşama kararı alırsanız, bu bilgilere ihtiyacınız olacak. Benim yaptığımın tam tersini yaparak öğrenebilirsiniz.

Öğrenemiyor olmak için öncelikle o ülkenin şartlarının zorlaşması gerek. Mesela kıtlık olacak, ne bileyim, güvenlik sıkıntısı olacak. Kafanız hep şunlarla meşgul olacak:
Un bitti, tam buğday ununu geçtim, beyaz un bile olsa olur, nerede ne kadar?”
Süt bitti, kimlik numaramın son rakamına göre, hangi gün nereden alırım? Süt tozu da mı yok?”
Bugün bachakerolar (bire alıp ona satan aracılar) beni ne kadar kazıkladı?” gibi.... Örnekler çoğaltılabilir.
Gıda konusunda bir seneden sonra kafanızı farklı şekilde meşgul ediyorsunuz. Ya biterse diye her bulduğunuzda en az 5 kilo alınca, onları nasıl tüketebilirim boyutu biraz daha keyifli. Yemek pişirmeyi çok sevdiğim için, onları tüketmeye dair fikirler bulmakta zorlanmıyorum, yemekte ise hiç zorlanmıyorum.

Güvenlikle ilgili örnek vermiyorum. Çünkü bir şey olmasın diye hafta içi hiç dışarı çıkmıyorum. Haftasonu da alışverişe ya da yakın bir parka gidiyoruz. Orada da pek iletişime geçmiyoruz yabancı olduğumuz anlaşılmasın diye. Pratik yapma ortamımız sınırlı.

Yaşadığım sitede yavaş yavaş konu komşu edindim. Ama bizdeki gibi içli dışlı olmayı sevmiyorlar. Yani çağır çağır nereye kadar. Yedirip içirmek değil mesele, bir kere de davet edilmek istiyor insan. Belki de sevmemişlerdir bizi. Ne bileyim...

Oğlumu parka indiriyorum akşamüstü. Genelde akranlarının anneleri oluyor ya da hava almaya çıkan 65 yaş grubu. Konuşmaya dalmak istiyorum. O konuda hiç çekinmem. Maksat iletişimse, ki konuşamamaktan da dilimin şişmiş olduğu düşünülürse, tam konuşucam, kulağıma alışverişte neyi ne kadara alıklarına dair rakamlar çalınıyor. "Oço mil kiniyentos, de verdaaadd? demasiadooo muy karooooo, ooo dios..." gibi. Okunuşlarını yazdım bu arada, ispanyolca bilenler hemen atlamasınlar “vallaha öğrenememiş diye”. Yani diyorlar ki, şu şurada sekiz bin beş yüz bolivar mı, gerçekten mi ?Aşırı pahalııı, aman allaahhııımm..gibi... E ben de uzaklaşıyorum tabi konu beni ilgilendirmiyorsa. Ama bebek beziyle ilgili konuşma ihtimali olan anne babaların yanına sokuluveriyorum usul usul, o harika ispanyolcamla “Nereden alıyorsunuz? Ne kadara? diye sorabiliyorum. Tabi ki bir bachakeronun adresini, ismini veriyorlar. Etrafı bilmediğim için “heee tamam diyorum, adresi siz whatsaptan şeyedersiniz.”

Bu yüzden rakamlar konusunda iyi sayılırım. Kulağım da hassaslaştı, Kedilerin kulakları sese karşı irkilir ya, benimkiler de onlarınki kadar duyarlı hale geldi burada ne zaman sonu tos toslu kelimeler kullansalar fiyat konuşuyorlar demektir.
Kiniyentos, oçesiyentos mu? Ooo site halkı bir şeylere ulaşmış ve ben bilmiyorum, hemen öğrenmeliyim. Ya ihtiyacım varsa?”
Kimse benden gizli bir şey alamaz buralarda, o kadar!

Alışverişten dönenlerin poşetlerine göz kayması, burada gayet olağan bir davranış. Benim de gözüm kayıveriyor tabi. "Aaaa, süt, pirinç, un gelmiş. Ooo hadi bakalım, nereden aldınız sorması ayıp?" diyorum. Bakın bunlar hep pratik. 

Oğlumun akranlarının anneleri, biri hariç ingilizce pratik yapmak için beni kullanıyorlar. Ciddiyim. “Ay ne zamandır konuşmuyordum, bak ne güzel oldu konuşuyoruz, çoğu kelimeyi unutmuşum diyorlar.” Sonra da yine benim dürtmemle muhabbet ediyoruz. Çünkü, biraz utangaçlar. Çok soru sorulsun istemiyorlar galiba. Tam da adamını buldular. Türküm ben sorarım. Kaçamazsınız benden.

Komşum yurtdışında yaşamaya karar vermiş, çocukları için. Beyin göçü olarak düşünebilirsiniz bu gidişleri. Bir çok insan yurtdışına kaçmak için fırsat kolluyor. Neyse, ingilizce bilmediği için, bir diğer komşumla bana haber gönderiyor, bizim gibi yabancı biri evi kiralamak isterse, haberimiz olsun diye. Burada yerlilerle sorun çıktığı için, yabancılara kiralamayı tercih ediyorlar. Diyorum ki aracı olan komşuma nereye gidiyorlarmış, neden, sormadın mı?
Yok, bunu söylemek istemeyebilirdi, o yüzden sormadım.” Naifliğe bakınız....
Ben sorardım, dur ben onu parkta kıstırayım da sorayım” dedim, epeyce güldü.

Parktaki çocuklarla muhabbet edebiliyorum biraz.
Nasılsın?, Hava da serin, ceketin nerede?” Anaçlığımla boğuyorum onları. Büyük çocuklar top oynarken de oğlumu onların koordinasyonsuz hareketlerinden kurtarmak için açıyorum pençelerimi;
Azıcık ötede oynayın, burada bebek var, görmüyor musunuz? şeklinde de tersleyebiliyorum. Bazen gelip oğlumu sevmek istiyorlar, ufak tefek anlatıyorum bir şeyler. “Uykusu var da o yüzden böyle huysuzluk yapıyor. Ehuhehuuuehe” Genelde kaçıyor çünkü, pek istemiyor kucaklanmak.

Geçenlerde 65 yaş grubu ihtiyarlar heyeti yine parktaydı. Oğlumu severek başladılar konuşmaya, sonra bir soru yağmuru. Venezuellalılar yaşlandıkça açılıyorlar demek ki, bak muhabbet etmek istiyorlar. Didiklediler baya. Sonra yalnızız diye pek bir üzüldüler. Aralarında en çok sempati duyduğum telefon numarasını verdi. İhitiyacım olursa arayabileyim diye. Şimdilerde onlarla aram çok iyi, alışveriş muhabbetlerine katılıp ben de “Ooo, yapma ya çok pahalıymış” diyorum hatta “Avrupa'dan pahalı” gibi büyük cümleler patlatıyorum.

Oğlum günde iki saat bir komşumla oyun oynuyor ispanyolca için. Öğretmeni çatır çatır ingilizce konuştuğu için, benim beynim de kolaya kaçıveriyor, o ispanyolca, ben ingilizce muhabbet ediyoruz arada. Sonunda o da pes ediyor. “Tamam tamam, belli şişmişsin yine gel iki lafın belini kıralım” diyor.

Öğretmen demek ne kadar doğru bilmiyorum, çünkü komşum ama buradaki can yoldaşımız kendisi. Dünyanın hiçbir yerinde(Buna Türkiye dahil) çocuğunuz için daha iyi bir seçenek bulamazsınız. Hem eğitimli, hem becerikli, hem iyi bir insan, güler yüzlü... Burada yaşarken mutlu olmak için tutunduğum ilk şey sağlıklı olmamız ve ikincisi de oğlumun öğretmeni. Akşamüstü de parkta ispanyolca duyuyor. Arada çizgi filmler de ispanyolca. Günde en az 5 saat yoğun bir şekilde bu dile maruz kalıyor. Ve ilk üç yaşın dil öğrenmede ne kadar önemli olduğunu okumuşsunuzdur. 

Oğlumun kabiliyeti ona özel değil. Şımarık instagram anneleri gibi;
 “Ayy benim oğlum çok ama çok zekiiii, o bir cinyıııs!” demiyeceğim. Gayet sıradan. Onun dil öğrenebilme kapasitesini gördükçe, on dili duysa da öğrenebileceğini fark ettim. 
Dil bilimci bir arkadaşım, bir tez konusunu kaçırdığını düşünüyor. Biz eşimle aramızda Türkçe konuşuyoruz doğal olarak. Günde 3 saat yoğun ispanyolca duyuyor karşılıklı. Ben dışarıda hep ingilizce konuşuyorum. Öğretmeniyle de. Eşimle eğer onun hakkında konuşacaksak, anlamasın diye ingilizce konuşuyorum. Çünkü iyi ya da kötü, çocuğun yanında konuşmanın doğru olduğunu düşünmüyorum. Anlamadığı bir şey konuşmak da doğru değil belki ama diğer seçeneğe göre daha iyi.
(İngilizcem de gayet sokak dili, yanlış anlaşılma olmasın. Kendimi idare edecek kadar. Derdimi anlatıyorum çok şükür.)
Yani üç dile maruz kalıyor. Ağırlıklı olarak ispanyolca ve Türkçe. İspanyolca her şeyi anlayabiliyor. Hatta ağzımız açık kalıyor bildiği kelimeleri fark edince. Bizimle ispanyolca iletişime geçmiyor. İletişim dediğim de iki yaş çocuk dili. Uzun cümleler değil tabi ki. İki kelimeli cümleler. Aynı ortamda öğretmenine dönüp ispanyolca söylüyor, sonra bana dönüp Türkçesini söylüyor. Eşimle bana ispanyolca birşeyler söylediğinde doğal olarak anlamıyoruz, işte o zaman çok sinirleniyor. İspanyolca şarkıları söylememizi istiyor. Bazılarını ezberledim ama hepsini öğrenmem imkansız. İnanılmaz bir hızla öğreniyor. Gidemiyoruz diye üzülmek yerine, buna odaklanmaya çalışıyorum. Hem mutlu bir çocuk, hem de dili yerinde öğreniyor. Daha ne olsun.  Ne kadar öğrenebildigini, ilk üç yaşta duyduklarını ileride kullanıp kullanamayacağını ileride göreceğiz. Devam ettirmek önemli tabi ki. 

1sene kadar çok farklı bir aksanla konuşan yardımcımız Luz'dan, son üç aydır da bizimle birlikte olan Christina Teyzemizden de bahsetmek gerek. Her ikisi de Kolombiyalı. Ama Luz Kolombiya'nın sahil kesiminden, teyzemiz de dağlık bölgesinden. Sahile indikçe insanlar daha hızlı ve kaba konuşurmuş, dağa çıktıkça kibarlaşıp, ağırlaşırlarmış dedi komşumun biri. Aksan değişiminin sebebi buymuş. Bilemeyeceğim bu ne kadar genellenebilir ama Luz'u çok az anlayabiliyordum, Christina Teyzemi ise anlayabiliyorum.(İki kişi değil yardımcılar, prenses değilim daha o kadar. Luz yer beziyle buzdolabını silmeye kalkınca yollarımızı ayırdık. Hijyen sıkıntısından bahsetmiştim daha önce hatırlarsanız.)

Latinler, İtalyanlar kadar olmasa da ellerini, vücutlarını da konuşmaya dahil edebiliyorlar. Aslında bizler de öyleyiz ama latinler biraz daha tutkulu konuşuyorlar. Bu yüzden ne anlattıklarını anlamak çok da zor olmuyor. Onların da haftanın iki günü geldiğini düşünürsek, nasıl daha iyi öğrenemedim, ben de anlamıyorum. Birlikte evi topluyoruz, yemek yapıyoruz. Mutfak gereçlerinin hepsinin ispanyolcasını öğrenmek zorunda kalıyorum. Elek kelimesinin ispanyolcası çok işime yarıyor mesela. Maya, huni, çırpıcı, tava, tencere.... Kelime haznem geniş, problem onları birleştirip cümle kurabilmekte. Elimden geleni yapıyorum. 

Tek suçlu ben miyim canım? İspanyolca sanki kolay bir dil de ben öğrenemedim. Bir Almanca kadar olamasa da  evet çok zor bir dil. Kelimeler dişi de olabiliyor, erkek de. Cümlenin kurulumu bunun üzerine kurulu aslında. Ona göre değiştiriyorsunuz kelime sonlarındaki ekleri. Bana zor geldi açıkçası. Tam bir senenin sonunda da beynim ingilizceden ispanyolcaya geçiş yaptı. Şöyle ki, hani ingilizce konuşurken "Türkçesi bu ama ingilizcesi ne bilmiyorum" dersiniz ya, ya da ben diyorum sizi bilemem, şimdi aynı şey ingilizce konuşurken oluyor. "İspanyolcası şuydu ama ingilizcede neydi hatırlayamıyorum." Aslında düne kadar bildiğim bir kelimeydi. Beynim artık" E yeter artık öğren be kardeşim" demeye başladı. 

Yurtdışında uzun süre yaşamış bir arkadaşım var. Ilk başta doğal olarak o kadar çok araya ingilizce kelimeler sıkıştırırdı ki, ben de bir gün niye böyle konuştuğunu  sormuştum. Tabi bozuldu. Tuhaf geliyordu bana Türk olup da dile hakim olamaması. Bir yerde de okumuştum. Dili çok iyi bilmeyenler, iki dili karıştırarak konuşurlarmış diye...
 Ama ne oldu? Keser döner, sap döner, gün gelir hesap döner. Şimdi aynı durumdayım ve ne ingilizcem, ne de ispanyolcam onun konuşmasının yanına yaklaşamaz. Türkçe konuşurken de hatlar karışıyor bende, ingilizce konuşurken de...Demek ki olabiliyormuş.

İşin kötüsü, iki gram ispanyolca öğreneceğim diye Türkçe'den de olduk. İşte o kötü. Çok kitap okumak lazım çoook..

Annelik serüvenim de bir hayli zorlu geçiyor tabi bir başımıza olunca. Oğlum da sağolsun bir ara gece on kez uyanırdı, şimdilerde beşe şükrediyorum. Yemek yemesi 45 dakika, uykuya geçişi 45 dakika. E ben de insanım tabi enerjim falan kalmıyor. Bir de dil öğrenmek için ekstradan zaman ve de güç ayıramadım. Çocuksuz olsaydım bir kursa giderdim mutlaka. Oğlum öğretmenindeyken gitme seçeneğim de var ama ona da iki araba şart. Burada taksi ya da dolmuşa binme gibi bir seçeneğim yok maalesef. 

Tüm bunlar işin şakası tabi. Öğrenmek istesem öğrenirdim muhakkak. Hiç ingilizce konuşmazdım. Onlar kendi dillerini konuşmaya başlayınca ;
"Anlayamıyorum, ben çok az ispanyolca biliyorum." demezdim, anlamaya çalışırdım. Bak nasıl öğrenilir dil o zaman. Dışarıda birisi bana bir şey sorsa, eğer anlamamışsam hemen ilk cümlem bu oluyor: 
“Vallahi ben ispanyolca bilmiyorum.”
İngilizce bilen birisiyse, ki bu çok nadir, ingilizce devam ediyor konuşmaya. Değilse gülerek uzaklaşıyor benden. 

Eşim bu konuda çok iyi.
 “Anlamıyorum ama kesin şöyle demiştir diyorum ve si, si diyorum” diyor. 
Çaktırmıyor yani bilmediğini, ya da yabancı olduğunu. Ben dışarıda panik oluyorum, ya anlamazsam diye, sağolsunlar onlar da çok hızlı konuşuyorlar. Si, si demek bile gelmiyor aklıma, şapşal şapşal sırıtıveriyorum. 
Site ahalisine alıştım, kaçmıyorum. 
“Anlamadım, yavaşça tekrar eder misiniz?” bile diyebiliyorum. Hay ağzımı öpeyim!

Dil programlarından Rosetta Stone aldım. İkinci seviye bitmek üzere. Kafanıza vura vura öğretebilecek bir program. İspanya dışında bir yere gidersek, bir daha bakmam gibi geliyor. Bu yüzden üçüncü seviyeyi de bitireyim gitmeden önce diye telaş yapıyorum biraz.  Bir ara Duolingo'ya da takılmıştım. O da keyifliydi. Boş vakitlerimde bu programla dili desteklemeye çalışıyorum.
 "Ne programı? Bak hala program diyor, gidip konuşsana insanlarla. Biri şuna ispanyolca konuşulan bir ülkede yaşadığını hatırlatsın lütfen." diyorsanız haklısınız. Belki de dil öğrenmedeki en büyük hatamız bu. Grameri kapmayı planlıyoruz ilk başta. Dur şunu da öğreneyim, tamamdır, bak nasıl konuşacağım kafasındayız. Eğitim sistemimizin bize dayattığı öğrenim şekli bu çünkü. Ben ikisini de eşzamanlı götürmeye çalışıyorum aslında. Bu ülkeye gelmeden önce, hamileliğim sırasında, hem de son aylar dahil, beş aylık bir kurs geçmişim var Ankara'da. O kadar istiyordum yani öğrenmeyi. Kurs boyunca;
 "Yav past tense olmuyor, öğrenemiyorum." diyordum. Hala aynı yerde sıkıntım var. Eşim de takılıyor bana; 
"Geldin past tense, gittin past tense, sen o rosetta stoneda beşinci seviyeyi bitirsen de konuşamayacaksın bu gidişle. Sadece konuş." diyor. Haklı, ne diyeyim. 

Uykusuzluk, yorgunluk, tembellik, isteksizlik, stres.... Benim bahanelerim bunlar. Belki bir başka birisi benim yerimde olsaydı çatır çatır öğrenirdi. Kim bilir? 

Benim en iyi bahanem şu:
"Ülke üstüme üstüme üstüme geliyor, dillerini de öğrenmek istemiyorum. Tek istediğim oğlum için ve bizim ruh sağlığımız için daha modern bir yere gidebilmek."

Siz ne düşünüyorsunuz? Bu sizce yeterli bir sebep mi?







22 Kasım 2016 Salı

DÜNYANIN MERKEZİ NERESİ Kİ?


Madem yazmayacagım niye blog açarım ki? Yine uzuuun bir aradan sonra herkese merhaba. Evet hala Karakas'tayız. Eşimin 2 senesi bitti, biz de oğlumla bir buçuk seneyi devirdik. Tam Caraquenia(Karakaslı) oldum burada kalmak zorunda olunca. Bir şeyler hazırlayıp konu komşuyu çağırıyorum eve. Nerede, neyi buluruz, kaç bolivar, bu konular hakkında bir karakaslıya bile bilgi verebiliyorum. Biraz daha kalsam iyice alışacağım diye korkuyorum. Şaka tabi bu son cümle.



Daha önce Karakas'ta yaşamış olan bir arkadaşım, benim yazıları görünce bana dedi ki  "Böyle hissetmene üzüldüm. Aslında ben orada yaşamayı seviyordum biliyor musun?” Halbuki buradayken o da sıklıkla şikayet ederdi. Ama uzaktan bakmak, insanın düşünce biçimini değiştiriyor. Halime çok acımış olacak ki, gidebileceğimiz bir kaç yer ismi önerdi. Ama tabi çocuklu olarak gidebilir miyiz diye hala düşünmekteyim. Niye bir aradayken paylaşılmaz ki böyle şeyler. Türkiye'de üç ay kalarak benzeri bir hissi ben de yaşadım. “Ya kıtlık falan vardı, güvenlik sıkıntısı zordu, susuzluk da çekiyorduk ama, evim orada yahu, ben gideyim.” Tabi benim böyle hissetmemi sağlayan başka kişisel olaylar da yaşadım yurdumda. Çekirdek aile olarak bir arada olunca daha iyi hissettiğime karar verip döndüm goncamın yanına.
Normal koşullarda 15 Ağustos'ta buradaki görev süremiz bitiyordu. Ama Türkiye karıştı. Darbe girişiminden sonra her şey durdu. Uzaklardan olan biteni izlemek çok zor. Televizyon da yok burada. Türk kanalları çekmiyor. Vakit buldukça internetten takip etmeye çalıştım. Darbe gecesini bir Venezuela televizyon kanalından canlı izlemek de ilginç bir deneyimdi. Anlamak zor neler oluyor..  Çok karışık... 

Kimseye bir şey de soramadık. Beklemeye aldık kendimizi. Darbe girişimi gününe kadar kendimi o kadar iyi hissediyordum ki, o gece ile beraber her şey tepetaklak oldu. Gitme ümidim vardı çünkü o ana kadar. Ama nereye, ne zaman, nasıl gideceğiz tamamen belirsizliklerle dolu bir dünyamız oluverdi. Karanlık bir gölde yüzüyormuşum gibi... Neyin, nereden, nasıl geleceğini bilmiyorum. O yüzden gerginim hep. İnterneti de takip etmeyi bıraktım. Okudukça geriliyorum çünkü. 

Bir arkadaşımın önerisiyle kendimi “Black Mirror” adlı diziye verdim. Mutlaka izleyin. Bu diziden sonra sosyal ağlardan da yavaş yavaş uzaklaştım. Zaten benzeri bir kararı almıştım Türkiye'deyken. Bu uzaklaşma ve kendimle başbaşa kalma süreci, insanlarla aramdaki ilişkileri daha iyi anlamamı sağladı. Sorgulamadığım bir olguydu çünkü benim için.  Bu ifade daha doğru sanırım: Kendimi daha iyi tanımamı sağladı. Facebooktan fotoğraflarınızı koyduğunuzda, herkes likelıyor evet, ama sadece bakıyor, görmüyor. “He tamam Türkiye'deymiş, bak iyi de, görüşürüz nasıl olsa” diyerek herkes birbirini öteliyor. Havaalanındayken, "Aaa nasıl yani, gidiyor musunuz şimdi?" diyen de oldu. Tuhaftı tabi. Çok sık yapmadığım halde, Kıbrıs Şehitleri'nde yürürken, boyoz yerken bile yer bildirimimi yapmıştım aslında. Bunun anlamı, "gelin buraya, ben buradayım, herkesi çok özledim" demekti sosyal medya dilinde. Duyuramamışım demek ki yeterince. 

Türkiye'deyken dünyanın merkezinde olmadığımı anladım kısacası. Bu ne demek; yani oraya gidince herkes benimle görüşmek için can atacak zannettim ama herkesin kendine ait bir telaşı vardı ya da alışkanlıkları değişmişti. Kaldı ki, kimse de bana bu şekilde hissettirmek zorunda değil. Aynı kentteyken görüşmek daha kolaydı ya da gerekliydi ama uzaklaşınca “nasıl olsa bir gün, bir ara, bir grup buluşmasında görüşürüz”e döndü ilişki. Bir arkadaşım vardı, şimdi artık görüşmediğim birisi. Yurtdışından ne zaman dönse, kim var kim yok tanıdığı toplardı aynı mekana, yarım yamalak sohbetlerle gürültülü o ortam beni çok yorardı. Konuşamazdık ki adamakıllı. Paylaşım değildi yani bu yaptığımız. Ben de bu duruma düşmek istemedim ama  o kadar alakasız tipleri bir araya getirmesem de aynı iş grubundakilerle bir kahvaltıda buluştum, özel görüşebildiklerimizle görüştük bir şekilde. İsteyince yaratıyorsun o ortamı. Ama benim için gerçekten zordu çünkü ailem kente yakın bir köye taşınmıştı, arabalarını süremezdim çünkü oldukça eski ve köy içi bir araçtı. Çocuk olunca önceliği güvenlik alıyor tabi. Kullanmak istemedim. İnsanların beni aramalarını bekledim. İlk iki hafta telefon numaram uzun süre yurtdışında olduğumuz için kapanmıştı, onunla uğraştım. Whatsapp olmasa daha fena tabi, ama ona rağmen çoğu kişiyle iletişim kuramadım. Oradayken bu duruma üzüldüm ne yalan söyleyeyim. Görüşemediklerimin, iş arkadaşlarıyla birlikte bir pazar kahvaltısını sana tercih etmiş olmaları o zaman için beni biraz yaraladı. "Onları her zaman görebilirsin ama ben gideceğim" diyerek içerlemiştim, şimdi çok da takmıyorum. Uzakta olunca bir başına olmayı öğreniyorsun ve uzaktan bakınca(hem mekansal, hem mecazi anlamda) olan biteni affedebiliyorsun. Bir de şunu kabul etmek lazım galiba. Hiçbir şey eskisi gibi olmuyor. Uzaklaşıyorsun, benim çevrem değişiyor, onların çevresi değişiyor. Etkileşimin yönü değişiyor. Hangi kentten ayrılsam, oraya dönmek istedim hep. Çocuk gibi, aynı ortamı yakalayacağım sandım. Bunu beklemek, her zaman yaptığım gibi ilk tepkim. Ama beklememeyi öğreniyorum zamanla. Sonuçta kimse bıraktığım yerde beklemiyor. 

Diyeceksiniz ki "Niye bekliyorsun?". Bir bakıma doğru aslında ama bazen kocaman bir adıma, az bir adımla yaklaşılmasını bekliyorsun. Bu da insanoğlunun zaaflarından biri. Şimdi gitsem aynı şekilde düşünmem, ya da hissetmem. Takılırım kendi kendime, buluşabilirsek ne mutlu. "Ben geldiiim hadi beni eğleyiiin!" hissimden kurtuldum çok şükür. Yaşadığımız her olay, bize bir şeyler öğretmek için var. Ve ben de bu süreçten çok şey öğrendim. Egomu törpülemek miydi bu yaptığım ya da artık ihtiyaç duymuyorum mu bilmiyorum ama hafiflediğim kesin. 

İlginç bir durum daha vardı fark ettiğim, söylemeden geçemeyeceğim. Mesela bir blog açtım hem yalnızlığımı paylaşayım, hem de yaşadıklarımı yazarak daha iyi ifade ediyorum, eş dost haberdar olsun bunlardan(iyi ya da kötü), ben de her seferinde anlatmak zorunda kalmayayım diye. Herkese aynı şeyleri anlatmak zor gelebiliyor bazen. Hele de pek iyi bir şey yoksa. Gidiyorum bir buluşmaya, herkes bana bakıyor;
“Eeee”.
 "Ne eeesi yazdım ya bloğa. Biraz da siz anlatın, ben orada bunları yaşarken siz neler yaptınız?"
Yine dünyanın merkezinde olmadığımı anladım.(Diyeceksiniz ki hatun narsist, ikide bir bu cümleyi kuruyor, kendini bir halt zannediyormuş, oh olsun) Lafın gelişi o cümleyi kuruyorum. Yani daha çok önemseneceğimi düşünmüştüm. Bunu şu anda yazarken de drama kraliçesi psikolojisinde değilim, o an için sorgulayabileceğim bir durumdu ama şimdi dedim ya uzaktan bakınca her şey daha farklı gözüküyor. Hiçbir şey hissetmiyorum. Gülüp geçiyorum hatta. 

Bloğu uzun aralıklarla, dolup taşarak yazdığım için bir solukta beş sayfa yazmışım, malum günümüz insanı pek bir meşgul, vakit bulamıyor. En yakın arkadaşın da olsa okuyamıyor. Ama çok ilginç geri dönüşler de aldım, örneğin sekiz sene birlikte çalıştığımız ve o süre içinde çok da yakın ilişkiler kuramadığım bir hatun kişi, bir solukta okumuş ve bana blogla ilgili sorular soruyor, sohbet ortamı oluşuyor. Bu, diğer yakın arkadaşlarım bana değer vermiyor demek değil, biliyorum. Farklı kişilerle etkileşimlere de kapı açıyor buraya yazmam. bu da hoşuma gidiyor. Sanki içimde alan açıyorum ve herkesi orada kucaklayabilecekmişim gibi bir duyguya kapılıyorum. 

Ünlü bir blogger olmak değil amacım, sadece paylaşmak. Çünkü başka bir ülkede yaşamak, eski alışkanlıklarından ve çevrenden koparak bir hayat kurmak insanı çok farklı bir psikolojiye sürüklüyor. Benim gibi sosyal bir manyak, kafayı yememek için yazmalı, ya da anlatmalı. Paylaşmalı kısacası. Dünyanın merkezinde hissetmek ve sosyal medyanın ego şişirmesi değil ihtiyacım olan. Karşılıklı, daha naif bulduğum bir etkileşim biçimi. Evet Black Mirror'dan sonra sosyal ağlardan tamamen koptum ama bloğa yazmayı daha samimi buluyorum. “Her şey çok süper, çok mutluyum, harika bir hayatım var”ı göstermek yerine, gerçeği anlatmak bana kendimi daha iyi hissettiriyor.Yaşadığım koşullar itibariyle, kendimi daha da izole hale getirmek istemiyorum. 

Bir diğer eleştiri de şuydu:  "Şikayet, şikayet! E biraz yorucuydu okumak."
Oldu. E ne anlatayım ben sana güzel kardeşim? Biliyorum sanal alem sizi hep iyi şeyler duymaya alıştırdı. Ya da herkes sizi kandırıyor hep iyiyiz, mutluyuz diyerek, ama çoğu yalan. Onlar da şikayet ediyor, sinirleniyor, kararsızlığa düşüyor. Hep iyi değil hayat facebooktaki gibi.  Burada abartmamaya çalışarak sadece gerçekleri anlatmaya çalışıyorum. 

İran'da yaşarken de orası hakkındaki eleştirilere internetten cevap yetiştirmeye çalışırdım. Ya da bir arkadaş buluşmasında "Ayyy ne kötü orada yaşamak" dendiğinde, hemen orayı ve oradaki insanları savunmaya geçerdim. Tebriz'deki insanları gerçekten çok sevmiştim çünkü. Ben böyleyim. Sahipleniveriyorum hemen. Duyduklarımız, anlatılanlar da aslında doğru bildiğimiz şeyler değil. Bir de bu açıdan bakın demek istiyorum aslında.   

Venezuela'da daha uzun kaldığım için daha da bir sahiplendim evet. İnternette tanımadığım biri de şöyle bir eleştiride bulunmuş; 
"Ya tamam da sosyalizme vermişsin veriştirmişsin. Amerika'nın oyunları sayesinde sosyalizm çöküşe geçti. Bir de bebeğiniz varmış ya, o yüzden siz hassas bir dönemde orada yaşamışsınız.(Bana lohusa bunalımındasın demek istiyor aslında) Aslında orası öyle değil, güllük gülistanlık vs vs..." 
Sanki Venezuelalı anne de bebek bezi bulmada sıkıntı çekmiyormuş gibi. Burada tek şikayet eden anne ben değilim ki. Ya da onların suyu kesilmiyor, bir bize garezi Venezuela'nın. Bakın bunu tekrar tekrar söylemek istiyorum. Hiçbir düşünce yapısını savunmuyorum. Evet eskiden Küba'ya ve Venezuela'ya karşı bir sempatim vardı. Bu ülkelere laf söyletmezdim. Ama artık kimsenin tarafında değilim. Sonu -izm'le biten her şeyden tiksiniyorum. Uzaktan, kitaplardan bildiğiniz sosyalizmle, burada yaşanan, ya da daha önce bizlere farklı gösterilen her şey aslında öyle değilmiş. Çünkü ben burada yaşıyorum, insanlarla konuşuyorum. Zenginlerle de, orta sınıfla da, barrioda(varoşlar) yaşayanla da konuşuyorum. Burada yaşayan bir yabancıyım sadece ve ne gözlemliyorsam, kendi gözümden size aktarmaya çalışıyorum. Ben bir sosyal manyağım dedim ya. Sorguluyorum, merak ediyorum. Ve burada fark ettiklerimi sizlere yansıtıyorum. "İmi sisyilizm kiti diil, islindiii şiylii......" diyorsanız hala sizin bileceğiniz iş. Kimseye kötü demiyorum, sadece paylaşıyorum olanı biteni. Ben yazmaya devam etme kararı aldım. 

Az yazacağım derken yine uzadı gitti konuşma. Kısa kısa, başlıklar halinde yazmayı da öğrenmeliyim. İnsanoğlunun dikkat süresi gittikçe kısalıyor. Daha kısa sürede, kendini daha iyi ifade edebilen videolar ya da yazılar okunmaya değer bulunuyor. Bunu da öğrenmem lazım belki de, denemeye çalışacağım.
Şu anda bu kadar. Daha neleer neler var anlatacağım ama sonraki yazıya.....
Sevgiler.

Not: O kadar şikayet ettim ki buraya kimse gelmek istemez biliyorum. Ama yine de söyleyeyim THY buraya direkt uçuş başlattı. Gidiş, geliş 600 dolarcık. :-) Hani cok ozlediyseniz gelin diye söylüyorum
.

5 Nisan 2016 Salı

KARAKAS'TA SIRADAN BİR GÜN




Anlattığım tüm olumsuz şeylere rağmen, bir Karakas'lı ne yapar? Gününü nasıl geçirir?


Karakaslılar aslında güler yüzlü ve sakin insanlar. Sabah çok erken kalkarlar. Doğrudan süpermarket kuyruklarına girerler. Aralarında enteresan bir iletişim vardır. Bir gece öncesinden nereye ne gelmiş bilirler ve sıraya girecek olduklarını bilerek uyurlar.





 İşe gidecek olan da bunu yapar, işi olmayana zaten hava hoş. Kuyruklarda tüm gün bekleyebilirler. En az 5 saat. Ve kimsenin sinirlendiği görülmemiştir bu kuyruklarda. “Gracias a Dios” (Tanrı'ya teşekkürler) diyerek zikr çekerken gün çabucak akıp gider. Chavistaların çoğu zaten, “madem yemek yok, o zaman az yiyelim ne olmuş yani” kafasındadır. Muhalefet duruma öfkeli olsa da, baskı rejiminin yarattığı ortamda sinmiş durumdadır, o da sesini çıkarmadan bekler, bekler, bekler.... Kuyruklar, başka birileri için kazanç kapısıdır tabi ki. Mısır ekmeğinden yapılmış arepalar satılır köşe başlarında. Ya da perro caliente(hot dog) yemeye bayılırlar. Sosyalizmin can çekiştiği bu yalnız ülkede, Coca Cola da içilir, pepsi de, "Mc donalds gibisi yooook" diyerek hamburgerler de indirilir mideye, burger kingler de... Ama sözüm ona Venezuela her şeye karşıdır. Amerikayla bir ekonomik bağ kurmayacaktır. Kuyruklardan kafanızı kaldırdığınızda kocaman bilbordlarda şunu okuyabilirsiniz: “Miami'den mülk edinmek ister misiniz?” Bu bir şaka olmalı dersiniz önce, ama değildir. Yiyecek ekmek bulamayan Venezuelalı arkadaş, kafasını kaldırmadan kuyrukta sakince meditasyonuna devam eder. "Zengin alabilir elbette" der içinden. Adamın parası varsa niye almasın? Ama bilmez ki, bunları alabilecek gücü olan çoğu zengin aslında oy verdiği Chavistalardır. Bilir de bilmezden gelir belki de... Kulağında “yaşasın Chavez, Maduro'ya oy verin, fakirleri düşünen tek onlar!” sesleri çınlar. “Düşünmeseler, bize az paraya 2 paket pirinci kim verirdi? Gracias a Dios!”


Sonra kuyruk biter, eller poşetlerle dolar. 2 paket deterjan, 2 paket pirinç, 2 paket de şekerini alabilmenin mutluluğuyla, Hani Küba'daki eski arabaların, otobüslerin en eskisiyle, hatta ayakta durabildiğine şaştığınız araçlarla, insan istifi şeklinde binerler dolmuşlara, evlerinin yolunu tutarlar. Bu arabalar 50 yıl önce Amerikadan getirilmişlerdir. Çoğu zaman bozulurlar ve halk uzun süre bekler. Yine beklerler... 


Yiyecek ihtiyaçlarını karşılayabilmek için bazen Karakasın bir ucundan öteki ucuna gelebilirler. Evlerine vardıklarında belki de diğer gün nereye gitmeleri gerektiğine dair bir mesaj sesi duyarlar, bir sonraki günün hazırlığını yaparlar. Evde şekerli ekmeklerini, olgunlaşmamış muzdan yaptıkları kızartmalara ketçap dökerek ya da patatese benzeyen yuca yiyerek mideyi doldurduktan sonra açarlar tvlerini. Latin Amerika kanallarındaki tv dizilerini, şovları izlerler... Bu kanalların hepsi hükümet tarafından satın alınmışlardır. Venezuela'nın cennet gibi bir yer olduğundan bahseder. Ama tek bir radyo kanalı vardır ki gerçekleri anlatan, o da çok az kişiye ulaşır. Bu rezilliği çekenlerin çoğu, daha iki gün önce bir cahavistanın muhalefetten birisinin kafasında şişeler kırdığını duymaz. İnsanların birbirine düşürüldüğünü bilmez. Gece süpermarket önlerini dolaşan asker dolu otobüslerin, kuyruklarda geceden bekleyenleri hapse attığını bilmez, duymaz. Halk bu otobüslere drakula ismini takmıştır. Drakulalar çoğalır ama Karakaslı duymaz, görmez. Görse de konuşamaz. Yasaktır çünkü her şey. 

Kuyrukta tüm gün bekledikten sonra, evine dönmek isteyen bir hamilenin elindekileri zorla alan serserilerin, bebeğin ölümüne sebep oldugunu bilmez. 
Bağımsızlık gününde mecburen tüm gün Los Proseres'te tutulan halkın, tören boyunca chavez-venezuela marşlarında dans ettiğini izler televizyonlardan. Oysa ki ağzında  tek dişi kalmış yaşlı teyzeler, amcalar, tören bitiminde diplomatik seyircilerin üzerine doğru delice koşar. Ve neden biliyor musunuz? Onlara dağıtılan kumanyalardan kalanlara bile razıdırlar. Çünkü açtırlar. 
Keşke bu yazdıklarımın fotoğraflarını ya da videolarını sizlerle paylaşabilsem. Maalesef bunu gerçekleştiremiyorum.




Eğer haftasonu ise, cuma, cumartesi geceleri mutlaka bir partiye gidilir. Çoğunlukla ev partisidir. Ya da güvenli bir yerde gruplar halinde girip çıkarlar. Çok yüksek sesli müzik dinlerler bu partilerde. Güvenlik deyip duruyorum ama nedense bu müzikler sabaha kadar sürer. Tahmin ediyorum ki orada yatıp, sabah kalkar kalkmaz evlerinin yolunu tutarlar. Bu yüksek müzikten kimse rahatsız olmaz biz Türklerden başka. Ama uyuz olduğum için rahatsız olmuyorum. Türkiyede böyle bir gürültüyle karşılaşmadım. Genelde Regaton denen müzikler çalar. Bu regaton, latin müziğinin arabeskidir. Bazen İngilizce r&b, disko parçaları da duyarsınız. Apartmanların alt katları eğlence alanıdır. Her apartmanın giriş katı doğum günü partileri için, düğünler için kiralanır. Yine bu güvenlik sıkıntısının oluşturduğu bir çözümdür. Tanımadığınız insanların “Cumpleanos feliz” diyerek doğumgünü kutlamalarıyla çocuk uyutmak zordur bu günlerde. Çünkü kutlamalarını tüm Karakas duysun isterler. Her parti hoparlörlerle canlı yayın yapar. Yüksek sesten rahatsız olan bir komşum var evet. Ama onun latin olduğundan şüpheliyim.



Evlerde bir parti yok ise, aşıklar tepesi misali Mirador'a gelir gençler. Mirador tepesi, Valle Ariba'nın tepesindedir. Avila dağına bakar. Tüm Karakas ayaklarınızın altında. Güvenlik sorunu yoktur burada. Bu yüzden geceleri aşıkların uğrak yeridir. Yürüyüş yaparken, abooov demeden önce bi kendinize gelin. Gençtir onlar. Elbette sarılıp öpüşecekler. Siz çocuğunuzun peşinden koşmaya devam edin, ya da babaya verin o ilgilensin, dondurmacı mutlaka vardır. Kızgın kumlardan serin sulara atlayarak anın tadını çıkarın.








Burada sevdigim seylerden birisi de zil takili seyyar dondurmacilar. Her yerde karsiniza cikabilirler. Hindistan cevizi kabugunun icinde dondurma bulursaniz mutlaka yeyin. Bir de peynir saticilari. Süt yok ama süt tozu var. Onunla peynir de yapiyorlar. Pan flüt ufleyerek yollardan gecen saticilar, her seferinde baktiriyorlar kendine. Nostaljik bir yanima dokunuyor sanirim. Gece boza saticilarinin seslerinin, gunduz gevrek saticilarinin seslerine karistigi cocuklugum geliyor aklima. 



Hafta sonları kamyon kasalarına doluşup Vargas yollarını tutarlar. Vargas, Karakas'a en yakın mesafedeki sahil beldesi. Çarpık yapılaşmayla turizmin izine rastlayamazsınız. Karakas'taki zenginler orada evleri olduğuyla övünürler ama sahil kenarını talan etmiş 12 katlı apartmanların bahçesindeki miniminnacık havuzlara girince çok mutlu olurlar. Ben girmedim orada denize, girebileceğimi de zannetmiyorum. Kültür çok farklı. Bizdeki günübirlikçi formunda ama daha sıkış tepiş. Sonuç aynı: İnsan eliyle kirlenmiş sahiller.
Burada her ailenin kocaman bir buzluğu vardır. Sahil kenarına gitmeden önce içine buz alınır, biralar doldurulur ve sahil kenarında denize yakın bir yere konur. Denizin içinde sere serpe uzanarak da içerler, grup halinde muhabbet ederler. Elleriyle uzanma mesafesindeki soğutucular akşama boşalmalıdır. Çok içerler ama gerçekten çok içerler... Akşam trafiğinde dönerler evlerine. Beklerler araba kuyruklarında ama mutludurlar. Sadece güneşin ve alkolün verdiği yorgunluk vardır yüzlerinde. Regaton dinleyerek ulaşırlar evlerine...


Beslenme biçimlerinin değişik olduğunu söylemeliyim. Zaten fazlaca yağlı insanlar da bunu kanıtlar nitelikte.

Parklara bahçelere de gitmeyi severler. Çimlere yayılırlar, çocuklarıyla beyzbol oynarlar. Çünkü hava hep güzeldir. Ama tek bir açık hava restoranı bulamazsınız. Bu da güvenlik sebebiyle. Sivrisineklerden korunma yolu aynı zamanda. Herkes klimalı buz gibi ortamlarda yemek yiyebilmek için sıra bekler. Misal Las Mercedes'teki Mamamia Restorant.

Noel tabi ki çok önemlidir. Avila Dağı'nın tepesinde kocaman bir ışıklı haç yanar uzun bir süre. Evler süslenir. Haftasonu gürültüsünden de daha gürültülüdür Noel geceleri. Yerler, içerler, bağırırlar, çağırırlar. Partiler çok coşkuludur. İsa'nın doğuşunu da bu şekilde kutlamayı ihmal etmezler. Evlerin pencerelerinden bile sabaha kadar havai fişekler atılır. Yetmez, sitelerin bahçesinden de atılır. Abartısız sabah 6'ya kadar devam eder. Bebeler uyuyamaz, olsun, bu benden başka kimsenin umrunda değildir. Venezuelalı olmadığını düşündüğüm komşum bile bunun bir gelenek olduğunu düşünüyor. Kültür onların kültürü tabi, herşeyi tuhaf karşılamak da saçma.

Bebeler demişken, hastaneden çıkar çıkmaz kız bebelerin altına bez bağlanır, kafalarına çiçekli bandana takılır. Tek bir tişört ve bez giydirilmiş erkek bebeler de minicik bedenleriyle alışveriş merkezlerinde aileleriyle birlikte gezerler. Bebelerin üşüdüğünü ve dışarıda çok yorulduğunu düşündüğüm için, içim cız eder. Avmler çok soğuktur. Dışarıda hava 28 iken içerisi 14 derecedir. Benden başkası ceket giymez içeride.


Karakas çok kalabalık bir kent. Neredeyse 6 milyonluk. Deniz kenarlarına git, tıklım tıklım. Parklara git, oturacak yer bulamazsın, avmler insan seli. Bu kalabalık tabi ki çok yüksek katlı binalarda yaşıyor. Daha düşük bütçeli insanların oturdukları binalardaki pencereler çok küçük. Balkon kültürü zaten olmadığı için, kurutma makinesi alamayanların pencereleri yıkanmış çamaşırlarla rengarenk. Demir parmaklıkların arasından o çamaşırları nasıl oraya dizerler hiç anlayamadım. 20 katlı bir binada bile en üst kattaki her pencereye zindan gibi parmaklık takılmıştır. Parmaklık da yetmez, çatılar elektrik telleriyle çevrilmiştir. Müstakil olanların bahçesi kocaman duvarlarla sarılmıştır, tepesi cam kırıklı, elektrik telli. En iyi semtte de bu böyle, en kötü semtte de. Çünkü hırsızlık, gasp olayları çok. Kimse kimseye güvenmez. Komşusuna bile. 

Her yerin yemyeşil olduğu bir yerde pencereler parmaklikli olsa da çiçeklerle kapatılır. Bu da güvensizliğin yarattığı saklanma duygusunun sonucu herhalde.


 Benzin çok ucuz olduğu için, ne yaparlar ne ederler araba alırlar. Ama eski ama çok yeni. Hatta durumu iyi olan ailelerde 2 araba vardır. Her apartmanın mutlaka otoparkı vardır. Ama araç fazlalığı sebebiyle yollarda da parklar görürsünüz. Çok araç, ucuz benzin... Egzos gazı..... Ah bu güzelim ülkeye öyle kötülük ediyorlar ki, doğa fazlaca güzel, egzos gazını bu yüzden pek hissetmiyoruz dışarıda ama avmlerin 5 kat altına kadar otopark, orada az solumadık bu zehri.


Halka açık yerlerde kocaman bir yazı ilişir gözünüze. "Bu iş yerinde herkes eşit haklara sahiptir ..." falan filan. Önce vay be dedim ne kadar güzel bir tabela, insana ne kadar saygılılar. Ama zaman ıcinde anladım ki bu coğrafya gerçekten ırkçı.

Mesela, başımdan geçen bir olayı anlatayım. Luz ile bir avm ye gittik. Ben bebeyi emzirirken dedim allah rızası için al iki kahve de içelim,  iki lafın belini kiralim. Hiçbir zaman iki lafın belini kıramadim ispanyolcamla ama döner dönmez acısını çıkaracağım kesin. Neyse, Luz bir geldi elinde iki bardakla, bardakların biri porselen diğeri plastik. Dedim bu neden? Ben siyahım ya ondan dedi durumu gayet normal kabul ederek. Benim için problem değil dedi. Tepemden kaynar sular döküldü sanki. Ben bu durumu asla kabul edemezdim ve gittim derhal değiştirin dedim. Dilim yetse daha çemkirirdim de o da bende yok. 
Luz yeğeni için iş isterken, "Ama o da siyah. Sizce bir sıkıntı olur mu?" diye de sormuştu. Çok üzücü değil mi? Hâlâ bu yüzyılda neler konuşuluyor!!!


Gelelim Karakas'a.... Trafikte ciddi bir kaos vardır. Ben bir iki kere kullanmayı denedim ama motosikletlerden gözüm korktu. Sağdan soldan her an çıkabilirler. Bisiklet kaskı bile olsa kasklarını takarlar. Bu motorizadolar her yere girip cikamazlar. Çünkü potansiyel hırsız gözüyle bakılır onlara. Bazı otellerin girişinde "motorcular giremez" levhasını da görürsünüz. Yetmez, güvenlik de orada durur içeri almaz.





Sokaklari oldukca renklidir. Grafitilerle suslenmistir ya da devrim zamanına ait resimler, yazilar vardir. Kagit afis pek gorulmez cunku yoktur. Duvarlar bildiginiz tuval gibi kullanilir. Bazi seyler yoktur iste. Mesela plastik. Bankaya kredi karti basvurusu yaparlar, plastik olmadigi icin aylarca bekleyebilirler. Bizler icin cok basit olan bir detay bile burada bir sorun haline donusur. 



Daha once bahsettim mi hatirlamiyorum, burada tek basina yasayan anneler coktur. Babalar durumu pek sahiplenmez. Cinsellik erken yaşlardan itibaren hayatin icindedir ve bunun sonucu olarak da cok erken cocuk sahibi olan cocuklarla karsilasirsiniz. Bebeler tum gun krese birakilabilir bu yuzden. Tek başına çocuk büyüten annelere devlet biraz maaş da verir ama o kadar az ki. Mecburen çalışır anneler. Luz da single motherlardan. Hatta 2 cocugunun babası da farklı. Burada bu gayet normal. Başka bir temizlik gorevlisinin 4 cocugunun da babalarinin ayri oldugunu duydum. Ahlak tartismasi yapacak degilim. Bize ne. Şunu anlatmadan gecmeyeyim bu konuyu. Komşum Leo, baska bir kadin komşumla tanistiracak beni. Şöyle diyor, "Bak bu Karla, o bir single mother."  Bunu duydugumda şok olmustum, çünkü çok özel bir durumu yine normallestirerek hic tanimayan birisine söylemişti.  


Ben de oglumu 1 ay boyunca kreşe verdim, 1 hafta sonra kaçarak uzaklastik. Biinci sorun hijyen. Bebeler yerlerde, temizlikten eser yok. Bebelere yedirilen sekerler, cikolatalar, pudingler. En cok da bu üzdü beni. Ben de niye benim oglum cılız da onlar toraman gibi diyordum. Meger basiyorlarmis sekeri el kadar bebelere.





Kendileri de her seyin icine seker koymayi severler.Tabi bulurlarsa...Geceleri dondurma yemeği severler. Burada süt olsa, daha neler yapacaklar. Venezuelanın dondurması meşhurdur. Las Mercedes'teki Versalles'in önünde kuyruklar oluşur. Sadece bir külah dondurma içindir bu zahmet. Gece dediysem, en fazla saat 9. Bu saatten sonra sokaklarda araba sesleri azalır. Herkes güvenli(!) kalesine, evlerine geri döner. Evde ya sular kesiktir ya elektrik. Bu durumla da yasamaya alışmış olan Karakaslilar dinlenmeye gecerler. Karakas sokakları sessizliğe gömülürken, evlerden gelen tv sesleri, müzik sesleri birbirine karışır.















Fotoğraflar aşağıdaki sitelerden alınmıştır:

http://www.noticias24.com/fotos/noticia/7674/en-fotos-colectivos-urbanos-pintan-graffitis-en-el-oeste-de-caracas-en-apoyo-a-la-candidatura-de-maduro/

http://www.noticias24.com/fotos/noticia/4474/en-fotos-caracas-se-llena-de-graffitis-en-apoyo-al-presidente-hugo-chavez/

https://eliascisneros.wordpress.com/2010/03/20/continua-el-viaje-la-gran-caracas-parte-x/

http://www.nbcnews.com/id/39388125/ns/world_news-americas/t/opponents-hope-rein-chavez-after-election/

http://www.aljazeera.com/indepth/inpictures/2012/09/2012930144527686313.html

https://zuplemento.wordpress.com/2008/07/22/top-50-graffitis-de-venezuela/

http://www.lapatilla.com/site/2014/03/20/los-grafitis-contra-maduro-que-rodean-las-calles-de-caracas-este-20m-fotos/


15 Mart 2016 Salı

GEZMEK Mİ DAHA İYİ, YAŞAMAK MI?


Bir kente, ülkeye harika, müthiş, şöyle güzel, böyle güzel diyenlere bir sorum var artık: Orada ne kadar bulundunuz?

Caracas'ı geçtim, örneğin Roma. Turistik olarak harika değil mi? Ama yaşamak? Hele orada bir yabancı olarak yaşamak nasıl acaba?

Burada eşimin görevi sebebiyle bulunuyorum. Sizlere anlatacağım ülkeden bu paragraftan sonra çok şikayet edersem, şunu hatırlayın lütfen:
Burada olmaya mecburuz. Çocuklu halimizle böyle bir ülkeye neden geldik bilmiyorum. Bunu sorgulayacak zamanı da geçtim artık. Şimdi gelelim gerçeklere...

Buraya gelişimiz kesinleşince deli gibi internet taraması yaptım. Gelen turistler de vardı nadir de olsa. Ama çıkışları çok da uzun sürmemiş bu kentten. Daha yeni bir haber yayınlandı, Caracas dünyanın en tehlikeli kenti seçildi diye. Aynı haberin bir benzeri bir sene önce de vardı. İlk sırayı kapamasa da, bu yolda hızlı bir ilerleme göstereceği kesindi.
Şiddet olaylarının hızla arttığı kentte 100 bin nüfusa karşı 120 cinayet işleniyor.”
Bu kayıtlı olan. Kayıt tutmayı pek yapamadıkları için gerçek rakamı varın siz düşünün artık. 

Habere bir göz atın derim:
Yeni bir bebek doğurmuştum ailemin yanında. Eşimi oraya ilk başta yalnız gönderecektim. 6 ay ayrı kalacaktık ve sonra biz de yanına gelecektik. Okuduğum ve duyduğum onca şeyden sonra, bir de lohusalık zamanındaki hislerle omuzlarıma, göğsüme koca bir taş oturmuştu. Bir de geniş aileye yakın olmak hem iyiydi hem kötü. Bu şekilde yaşamanın zorluğunu, aidiyet hissimin olamayacağını, orada yaşamanın hiç de kolay olmayacağını defalarca altını çizerek söylemeye gerek duyan yakın akrabalar, sinirlerimi tepetaklak ediyorlardı. 

Şu anda düşününce tüm bu aşamaları nasıl geçtik diyorum. 


Zaman hızla akıp gitti. Eşim buraya geldi ve ilk 10 gün otelden çıkamadı. Çünkü ciddi bir güvenlik sıkıntısı vardı. Bize yardım edecek kimse de yoktu. Bir an önce ev bulması lazımdı. Bir çocuğumuz olduğu için de herhangi bir ev olmamalıydı. Parkı olmasını tercih etmemizin sebebi tamamen bu güvenlik sıkıntısı. Bir şekilde buldu ama emlakçılara gidip “ev lazım bize ev bul” diyemiyorsunuz. Sizi alakasız bir yere götürüp gasp etmeleri mümkün. Fiyat araştırması bile yapamadan, burası için yüksek bir fiyata evi tuttu. Evin eşyalarını halletti. 6 ay sonra biz de çekirdek aile olabildik.
Aradaki detayları anlatmıyorum. Bizim ondan, onun da bizden ayrı kalması hiç de kolay olmadı. Oğlum 8 aylıkken oldukça zor iki uçak yolculuğundan sonra, neredeyse yirmidört saatte geldik. Aksilikler, rötarlar, beklemeler...
Gelir gelmez 8 gün üst üste su yoktu. O yaşadığım şoku hiç unutamayacağım. Üstelik geldiğimizde yağışlı zamandaydık. Düşünsenize, dünyanın öbür ucuna bebekli geliyorsunuz ve çok da becerikli birisi değilsiniz benim gibi. Sular yok. Dumurların en büyüğünü yaşadım diyebilirim. Ne yapacağımı gerçekten şaşırmıştım. Sitenin altındaki musluktan damacanalara su doldurarak idare etme deneyimi gerçekten müthişti. Sular gelince yaşadığım ayrı bir şok vardı. Çünkü sular ilk yarım saat kahverengi akıyordu. Kanalizasyon olması ihtimali beni deli ediyordu. Paslı borular değiştirilmeli ama alt yapı bu ülkede gerçekten berbat durumda. Su içmek mümkün değil. Paslı su akıp gittikten sonraki suyu da kaynatmak gerekliydi kullanmak için. Ama bunca işin arasında bu bile normalleşiyor. Duşunuzu alıveriyorsunuz. İçme suyumuz hep ayrıydı. Yemek suyumuz da ayrı. İçmeye pek de güvenmediğim filtrelenmiş sularla doldurulan damacanaları yemek için kullandım. Mecburdum, çünkü burada su da bulmak sıkıntılı.

Bizden ayrıyken ülkedeki kıtlık sebebiyle eve her sey istiflenmişti. İstifleme kültürü burada milli spor. Mecbursunuz. (Bu kelimeyi çok sık tekrarlayacağım. Sizi bayabilir ama mecburum.) 
Gezmeye, eğlenmeye, aileyle vakit geçirmeye değil, önce yaşayabilmek için ev ihtiyaçlarını halletmeye vakit ayırmalısınız. Süpermarket dolaşmaya odaklı bir hayatınız olmalı.
O afili avmlerdeki süpermarketlerde abartmıyorum 3kmlik uzun kuyruklar vardı. Biz burada yokken eşim pasaport numarasınıın son rakamına göre o kuyruklara girip beklemek zorunda kaldı. Bebek bezi, şampuan, sabun, tuvalet kağıdı, bebek maması, peçete, pirinç, un, şeker, süt için. (Ayçiçek yağı ilk başta vardı şimdi o da yok. Sadece soya yağı var biz de onu kullanmıyoruz.) 
Pasaport numaranıza göre haftanın 2 günü kuyruklara girip oraya ne geldiyse devletin sattığı fiyattan alabiliyorsunuz. Oldukça ucuz. Ama sosyalist devlet olması sizi aldatmasın. Uzun süredir yokluk çekiyorsunuz ve dükkanlara geldiğinde de sadece 2 paket alabiliyorsunuz. Parmak iziyle ve sisteme kayıt olarak alışveriş yapabilirsiniz. Aslında bu da devletin herkesi kontrol etme isteğinden kaynaklı bir uygulama. Bu sebeple yavaşlıklarının üstüne bir de kayıt zaman alıyor. bekliyorsunuz da bekliyorsunuz.
İhtiyacı olmasa da alan çok insan var çünkü bu da bir çeşit işe dönüşmüş durumda. Çok da çalışmayı sevmeyen sosyalist devlet yaşayanları, bir paket bebek bezini 50 bolivara alıp, karaborsada 600 ile 1600 bolivar arasında değişen bir fiyat aralığında satıyorlar. Eksik olan diğer malzemeler de keza öyle. Bu doğru mudur değil midir tartışılır. Çünkü adamcağızın bir aylık asgari ücreti 15000 bolivar civarında. Bu sıralara girmek zorunda. Bazıları da krizi fırsata dönüştürmek zorunda. Bu işi yapanlara halk arasında bachakeros deniyor. Kendilerine collectores denmesini tercih ediyorlar. Çünkü anlamı daha olumlu.
Eşim eve her hafta sonunda girdiği kuyruklar sayesinde bize uzun süre yetecek olduğunu sandığımız malzemeleri istifledi. Ama bir bebeğiniz varsa hiçbir şey kesin değildir. Bebek bezleri yetmedi tabi ki. Çocukla kuyruğa girmemiz zor olacağı için karaborsada satan kişilerden aldık 10 belki de 30 katı fiyata. Şeker, un, pirinç, yumurta da aynı şekilde...
Bu kişileri nasıl buluyoruz? Onlar sizi buluyorlar. Endişeniz olmasın.
Yiyecek kuyrukları
Şimdilerde o da yok. Çünkü karaborsada bile eksik olan malzemeler bulunmuyor. Süt ve yoğurt almak imkansız. Nadiren geliyor ve hemen bitiyor. Zaten UHT. Yoğurt da alçı gibi. Bufalo yoğurdu. Oğlumun süt alerjisi olması ve emiyor olması süt ve yoğurdun yokluğunu pek hissettirmedi.
Eğer şeker varsa ve canınız tatlı istiyorsa burada süt tozları var ama bizdeki süt tozu değil. Suyu uçuruluyor ve paketleniyor. İçlerindeki kimyasalları bilmek istemiyorum. Bu süt tozlarını suyla karıştırarak tatlınızı yapabilirsiniz. 
Hayatımızın büyük bir kısmı burada komşularla bunları konuşarak geçiyor. Oraya ne gelmiş, burada ne var. Tabi çok sık süpermarkete gitmek zorunda kalıyoruz. Oğlumuz Caracas günlerini hatırlayabilirse, muhtemelen ya sitenin parkını ya da süpermarketleri hatırlar.
Süpermarketleri de anlatmalıyım.
Türkiye'de envai çeşit şey görmeye alışmışız, burada colgate diş macunu, ağız gargarası, güzellik malzemeleri, tek tip şampuan, konserve ürünler, kahvaltı için kellogys ürünleri, çerezler, çikolatalar, ıslak mendil, plastik tabak, bardak, çatal bolca var. Ama şöyle düşünün. 4 metrelik bir rafta sadece aynı tip diş macunu var. Yanındaki 2 metrelik alan boş. Bazen boşlukları doldurmak için daha geniş geniş koyuyorlar. Ama yine de o boşlukları tam dolduramıyorlar. Dış görünüşe çok önem verdikleri için, güzellik malzemelerinden dilediğinizi seçebilirsiniz. Ama temel ihtiyaçlar yok. Bisküvü ve konserve yiyebilirsiniz. Seçip almak size kalmış. Raflarda Türk ürünlerine de rastlıyorsunuz. Paşabahçe ve Fresh'n Soft burada epey para kazanıyor olmalı.
Sebze fiyatları yüksek. Halk yine sıraya girerek her ay, işlenmiş etlerden ucuza alabiliyor. Ama artık o da zamlanmış durumda.
Süpermarketlerdeki boş raflar


9 aydır buradayım. Ülke tepetaklak gidiyor. Nereye gittiğini de kimse bilmiyor.
Dolayısıyla burada yaşayan bir yabancı aile olarak, korku ile yaşıyoruz. 

Nasıl yaşadım, neler yaptım?


Sitemizin parkında oğlumla oynadım. Ciddi uyku sıkıntısı ve alerjileri olduğu için epey zorlandık. İnek sütü ve süt ürünlerine, tropikal kuşaktaki bir ülkenin harika meyvelerine alerjisi var. Ne yedireceğimi şaşırdım. Ama yemek, içmek buradaki diğer deneyimlerimizin yanında çok da basit bir detay aslında. Çok klişe bir laf var ya; doğan büyüyor. Tabi ki dikkat ederek, mümkün olduğu kadar GDO'dan uzak durarak büyütmeye çalıştık onu.


Burası GDO'nun ana merkezi gibi. Aslında Monsanto'nun ilk pazarı Arjantin. Venezuela'nın da diğer ülkelerle bir ilişkisi olmadığı için, her şeyi oradan alıyor. Sebze, meyve konusunda bir sıkıntı olduğunu düşünmüyorum. venezuela'da yetiştirilenlerden almaya çalıştık. Bizim ülkemizdekilerden daha iyi gözüküyorlar. Çünkü doğa iyi ürün yetiştirmeye müsait. Bir de bu ülkenin bitki için ilaç alacak parası yok ki, nasıl getirtsin onları dışarıdan. GDO daki kastım mısır ve soya.


Kuyruk sıra numarası kollara ya da ellere yazılıyor

Bu 9 ayda ilk başta duyduğumda ürperdiğim bir çok cinayet, gasp olaylarını şimdi ya duymuyorum ya da normalleştirdiğim için, “ya öyle mi?” deyip geçiyorum.
Bir Amerikalı, bizim gibi korunaklı bir sitede yaşıyordu ve evinde öldürüldü. Burada yaşayan bir avukat olduğu için, işin içinde başka sebepler olduğu söylense de duymak rahatsızlık verici. Akbil benzeri aletlerle giriyorsunuz kapılardan. Başkası açamıyor. Her yerde güvenlik, kameralar... Ama çeteler ya güvenlik güçleriyle ya da temizlik elemanlarıyla anlaşıp bu işleri yapıyorlar. Paraya ihtiyacı olan Caracas halkı bu olan bitene alet oluyor. Bu yüzden eve bir yardımcı almak çok zor. Hırsızlık yapmayacak ve güvenilir olacak. Epeyce bir soruşturup, iki üç insan denedikten sonra güvenilir olduğuna inandığımız Luz ile 8 ayı devirdik. Burada iş gücü en ucuz olan şey. Ortalama 1000 bolivarla çalışıyorlar. Bir günlüğü 1800 bolivardan başladı, şu anda 2500 bolivar. Yani aşağı yukarı 12 tl. Temizlik açısından çok da birşey beklemedim. Oğluma zarar gelmesin, biraz destek çıksın yeter. Sabun bulamayan halk, elini yıkamaktan bile öyle aciz ki,hijyen konusunda Luz ile epey mücadele verdim. O bize güvendi, biz de ona. Karşılıklı olarak birbirimize çok şey öğrettik. (Bu tek benim düşüncem değil. Venezuelalılar da hijyen probleminden bahsediyorlar.) Arkadaşlarımıza gelen bir yardımcı da Luz'la aynı yerde yaşıyor. Petare'de. Zaten ya Katia'da ya da Petare'de yaşıyorlar. İki yer de güvenli bölgeler değil. Onlar bile tedirginler. Çeteler, mafyalar, uyuşturucu kartelleri hakimiyet kurmuş durumda. Bir gün yolunu kesip şöyle demişler; “Sen her ay bize 500 bolivar ver, biz seni diğer çetelere karşı koruyalım.” Zaten ne kadar kazanıyor ki sana versin. Eli mahkum veriyor tabi. Kısacası burada bir çeşit modern kölelik hakim. Özellikle Venezuelalı zengin kesim bu insanlardan en ucuz olacak şekilde yararlanıyor.

Öldürülen Amerikalı'dan sonra vurulan bir Türk taksici. Otel odasında öldürülen Alman iş adamı, hırsızlık için girilen falanca ülke büyükelçilikleri, buraya iş görüşmesi yapmak için gelen iş adamlarının daha otele girerken silah zoruyla gasp edilmeye çalışılması, fidye için kaçırılan diplomatlar, kulaktan küpeyi zorla çekip insanları yaralayan motorcular...
Daha önceden bildiklerimi ise belki siz de duymuşsunuzdur. Güzellik kraliçesi eşi ve çocuğuyla birlikte vurulmuştu. Bu haberi gitmeden önce okumuştum. O anki korkum çok fazlaydı ama dedim ya alışıyorsunuz.

Burada yaşamanın çok önemli detayları var. Gösterişsiz bir araban olacak. Gösterişsiz kıyafetler giyeceksin, takı takmayacaksın. Cep telefonunu, fotoğraf makineni asla dışarıya götürmeyeceksin. Dışarıda Türkçe konuşmayacaksın. Saat sekizden sonra dışarıda olmayacaksın. Varoşlara gitmeyeceksin. Bilmediğin sokaklardan geçmeyeceksin. Sokaklarda başı boş yürümeyeceksin.

En çok özlediğim şey; tedirgin olmadan sokaklarda elini kolunu sallaya sallaya yürüyebilmek...


Fotoğrafla tutkuyla ilgilenen bir çift olarak böylesine muazzam bir ülkede cep telefonuyla bile fotoğraf çekemediğimiz için üzgünüm. Bu intihar gibi bir şey olurdu. Takip edilirdik, şanslıysak arabanın camını kırıp alırlardı, ya da siteye girerken bile önümüz kesilip gasp edilebilirdik. Bu olmamış bir şey değil. En güvenilir diye bilinen yerlerde bile motorize ekipler önünüzü kesip hırsızlık yapabilirler. Luz da evden çıkarken paralarını 3 ayrı yere yerleştirerek evden çıkıyor. Bunlara şahit olunca gerçekten tedirgin oluyorsunuz. Kendimiz için değil en çok oğlumuz için...

Dışarıda kendi dilimi konuşamamak da oldukça zor. Benden önce burada 6 ay daha uzun kalan eşimle bu konuda sık sık tartıştık. Deneyimi daha fazla olduğu için endişesi de fazla. Ben nasıl konuşmam? Ailemle skype aracılığı ile konuşuyorum , ama göz temasıyla konuşmak başka. İspanyolca bilmiyorum ki? Kimse de ingilizce bilmiyor. Bilenler artık bu ülkede değiller. Hepsi terk etmişler. Bizim sitede yaşı 50 üzeri olan iyi eğitimli birkaç kişi vardı. İngilizce bildiklerini öğrendiğim andan itibaren yapıştım onlara. Bu insanları bulmam da 3 ayımı aldı. Birbirini tanımayan insanlar bile günaydın, iyi günler der. Avmlerdeki asansöre binerken bile bu yapılır. Şaşırmıştım bunu görünce. Dedim ki tamam çok sıcak kanlı insanlar. İletişim de kolay olur. Ama Hola! diyerek kaçan gözler, boğazımda kelimeleri düğümlüyordu. Sosyal biriyimdir. Bu yönümü severim. Dünyanın her yerinde de yaşayabileceğimi düşünürüm bu özelliğimle. Ama burası beni bile zorladı. Sıcakkanlılar aslında ama çekingenler. Sonunda ben de onlara çamur atarak iletişim kurmaya çalıştım. Dedim ki “Venezuellalılar göz teması kurmuyor”. Onlar da savunmaya geçtiler ve öyle olmadıklarını ispat etmek için konuşmaya çalıştılar oğlumu her parka indirişimde. Bu pis bir taktikti ama işe yaradı. İngilizce bilenler, az bilip konuşmaya çalışanlar etrafıma toplanır oldu. Bizim sayemizde Türkiye'de ne olup ne bitiyor kulak kesilir oldular. Sorular sordular. Anlatmaya çalıştım. Böylelikle benim de soru sormaya hakkım doğdu. Onlar hakkında çok şey öğrendim. Hele bir tanesi Kemalizm, Atatürk diye söze girince ağlamak istedim o anda. O kadar iyi bir okuyucuydu ki, dışarıdan bizi o kadar iyi biliyordu ki, onunla sohbet etmek harikaydı. Şimdi burada en fazla görüştüğüm kişi o ve eşi. Eşinden ispanyolca ders alıyorum, oğluma da öğretmeye çalışıyor. Buraya geldiğimden beri başıma gelen en güzel iki şeyden birisi onlar, diğeri de temizlik açısından çok fazla eleştirsem de yardımcımız Luz. Onlar olmadan tüm bunların altından kalkamazdım herhalde.
İspanyolca dersi alıyorum dediysem şakımıyorum. Benimkisi Fatih Terim misali: “What can i do sometimes???”
İspanyolca çok zor bir dil, ingilizce onun yanında çocuk oyuncağı kalıyor. Derdimi anlatabiliyorum evet. Dışarıda da grameri kafa göz yararak konuşmaya çalışıyorum. Başka türlü öğrenemem. Gece uyumayan bir oğlum var ve ev işleri beni bekliyor. Bulaşık makinesi de yok. Gündüz hiç enerjim kalmadığı için gerçekten konsantre olmakta zorlanıyorum. Yoksa dil öğrenmeye çok meraklıyım. Yine de bu koşullarda çok çalışamasam da çat pat konuşabildiğim için kendimle gurur duyuyorum. Bir şeyler öğrenmeden durmak en rahatsız olduğum şey. Her gittiğim yerden öğrendiklerimi atıyorum sırt çantama. Yüküm arttıkça ruhum hafifliyor sanki.

Burada bulunduğum süre içinde Venezuela'da çok önemli olaylar oldu. Bir dolar biz geldiğimizde 100 bolivardı şimdi ise 1000 bolivar civarında. Yani venezuela bolivarı gittikçe değer kaybediyor. (Paranız varsa resmi kurdan değil karaborsadan bozdurabilirsiniz paranızı. Dolayısıyla zarar etmemiş olursunuz. Kimse burada resmi kuru kullanmaz. Üçü resmi olmak üzere dört çeşit para bozdurma kuru var:Doların en düşük olduğu kurda 1 dolar 6.3 bolivardı. En yüksek olduğu karaborsa kurunda ise 1 dolar 1000 bolivar civarında. Resmi kurları Venezuela Hükümeti temel sağlık ve gıda malzemelerinin ithalatında ve vatandaşlarının yurt dışında yapacakları harcamalar için onlara destek sağlamak amacıyla kullanıyor.)

Ekonomi tepetaklak gitti. Dolar gittikçe değer kazandı. Ambargolar arttı. Suç oranları gittikçe arttı. Temel ihtiyaç malzemeleri zaten zor bulunuyordu, gittikçe zorlaştı. Mafyalar, çeteler halk üzerinde baskı kurmaya başladı. Oğluma bir pazar günü bir şişe su alabilmek için saatlerce dükkan dükkan, restoran restoran dolaştık mesela. Yok. Restoranlarda bile su yok. Örneğin devlet yumurta üreticilerine dedi ki, benim istediğim fiyattan satacaksın. Neredeyse dörtte bir daha düşük fiyata. Tabi ki kabul etmediler. Piyasadan yumurtaların hepsini çektiler.

Venezuela tuhaf bir yer, aslında hiçbir şey yok ama her şeye uygun olmayan yollarla ulaşabiliyorsun. Gizli saklı. Çok heyecanlı bir hayat değil mi?

Parlamento seçimleri yapıldı. Maduro, seçim öncesi kazanamazsa halkı sokağa dökeceğim gibi imalarda bulundu. Parlamentoda muhalefet çoğunluğu sağladı tam 17 sene sonra. Medyada takip ettim de Venezuela'da dönem değişti gibi şeyler yazıldı çizildi. Burada başkanlık sistemi var. Maduro hala başkan ve sistemin her noktasında var Chavistalar. Yani sistem değiştirmek biraz zor. 
Muhalefetin yaptığı ilk iş meclisten Simon Bolivar ve Chavez'in resimlerini indirmek oldu. Kendilerinden ekonomik özgürlük bekleyen insanlar da tuhaf karşıladılar bu durumu ama o resimlerin orada olmaması gerektiğine de inanıyorlardı.
Sosyalizm bitmedi. 21.yy sosyalizmine evrilmesi umud ediliyor. Yani dışa ve üretmeye daha açık bir yönetim şekli. Ve yozlaşmadan, adam kayırmadan uzak bir sistem. Bunların kısa vadede yapılması pek muhtemel gözükmüyor. Dedim ya Maduro hala başkan.
Akli dengesi ülke yönetimine müsait değildir gibi bir belge düzenlemeyi düşünüyorlarmış, bu şekilde yakın zamanda eski hükümeti değiştireceklermiş. Anayasalarında böyle bir madde varmış. Duyduğum bir haber sadece. Çok ilginç değil mi?
Biz buradayken bunun olması mümkün değil ama hayatımıza bu kadar giren bir ülkenin haberlerini de takip edeceğiz tabiki.
Karakas'ın dikey varoşları
Maduro şubat sonunda esti gürledi ve her sey kötüye gidiyor, para lazım dedi. Benzine %6000 zam yaptı. Benzin neredeyse bedavaydı. Bir depo 5 bolivara doluyordu. Artık 350'ye doluyor. Bu halk için çok önemli bir rakam. Motorcu taksiler var hayatını kazanmaya çalışan. Bu durum onların işini çok etkileyecek. Nitekim dün Venezuela'da olaylar başladı. Halk sokağa döküldü. Dolmuş çalışanları ücretleri 20 bolivardan 50 bolivara çıkarmak istiyorlar. Halk da bunu karşılayamaz. Çünkü Petare ve Katia'dan çalışmak için Baruta belediyesine 3 vesaitle gelebiliyorlar. Hem de en az 2 saatte. Karşılamaları mümkün değil. E durum böyle olunca dolmuş seferleri azaldı. Luz bazen araba bulamadı onu biz merkeze bırakmak zorunda kaldık.
İnsanlar bu kadar zor bir hayat sürerken, haklarını arayamıyorlar. Sebepleri çok. 
Öylesine bastırılmışlar ki son 3 senede sesleri solukları çıkmaz hale gelmiş. Sesini çıkaran ya öldürülmüş ya içeri atılmış. Bizdeki gezi olaylarıyla eş zamanlı sokak olaylarından sonra çok kişi öldürülmüş. İnsanlar gerçekten çok korkmuşlar ve sinmişler ve her şeyi normalleştirmişler.
Komşumun biri anlatıyor. Market kuyruğunda iki kişi konuşuyormuş: “Ne kadar güzel değil mi, istediğimiz her şeye çok ucuza ulaşabiliyoruz.”

Halbuki 7 saat bekleyerek az miktarda alıyor ve en kalitesizine ulaşıyor ama bu onda öylesine normalleşmiş ki memnun olma kafasına geliyor. Zaten kuyruklarda üzerlerinde halkın koruyucusu(!) yazan askerler dolaşıyor ve hükümet karşıtı konuşmak yasak. Fotoğraf çekmek de yasak. Bu sebeple sizlere fazla fotoğraf sunamıyorum. Bu gözler, halkın koruyucusu askerlerin kasaba girip kilo kilo eti rüşvet olarak aldığını da gördü. Bu sebeple halkın koruyucusu ünvanı bana komik geliyor. Trafikte de durdurup “Dolar var mı?” diye sorabiliyorlar mesela. 
Ama kuyrukları görmenizi isterdim. Yasakların bu kadar fazla olmadığı zamanlarda çekilmiş bir kaç youtube videosu buldum, merak ederseniz bakınız lütfen.

https://www.youtube.com/watch?v=mkNH4NTjl1Q ( Bebek bezi almak için yarış)


https://www.youtube.com/watch?v=bd9fcPeE3RU (Yiyecek kavgaları)


https://www.youtube.com/watch?v=1CMEmKe5mS0 (Bunu özellikle izleyin. 8 temel besin maddesini nasıl alabilirsiniz?)


https://www.youtube.com/watch?v=rVNU_AFnzbA ( Yiyecek kuyrukları, sıkıntısı)


https://www.youtube.com/watch?v=4j8w51IKprU (Karakas varoşlarında çekilmiş bir film. Karakas'ı daha iyi anlamak için göz atabilirsiniz.)


Karakas'ın dikey varoşları
Değişimler, devrimler her zaman sancılı olur. Venezuela yeni gelişmelere gebe. Her sey adım adım ve çok yavaş olacak. Önce içeride olan muhalefet lideri Leopoldo Lopez'in serbest bırakılması isteniyor. Leopolda'ya özgürlük afişleri süslüyor sokakları.
Ben çalışmıyorken bunlara şahit oluyorsam, eşimin nelere şahit olduğunu sizler de hayal edebilirsiniz. Oturma iznimiz için bakanlığa belgeleri gönderdikten 3 ay sonra biz sorunca dediler ki, bir belge eksikti biz de işlemi yapmadık. Ama haber veren yok. Buraya geldiğinden beri aldığı dosyaların hiçbirini sonuçlandıramamış. Çünkü kimse kimseyi dinlemiyor, maillere bakılmıyor, erteleniyor. Türkiye'de şikayet ettiğiniz yavaş bürokrasiyi burada mumla ararsınız. 
Çalışmıyorlar. Çalışmayı hiç sevmiyorlar. Markette kuyruklarda bana afakanlar basıyor. Kasiyer görevlisinin yavaşlığı ve işi çabuk halledememesi benim için kuyrukları işkenceye dönüştürüyor. O kuyruklar Türkiye'de olacak, her gün kavga çıkar. Burada tek sinirlenen biziz. Bilmiyorum belki biz de fazla tezcanlı bir milletiz. Belki onlar normal. Genelleme yapmayı sevmiyorum. Ama yavaşlar, para sayarken bile yavaşlar. İşler biraz arttı mı isyan bayrağını çekiyorlar. Zaten kuyrukta da beklesem alıyorum yiyeceğimi, çalışmaya ne gerek var diye düşünüyorlar sanırım. Çalışmayı sevmezler ama sosyal haklarını da çatır çatır almayı bilirler. Chavez zamanında aldıkları bonuslar, sene sonu ikramiyelerinin kuruşu kuruşuna hesabını sorarlar. Sorsunlar tabi, emeğin karşılığı her zaman verilmeli ama yaptığı iş de iyi olmalı. Hastalarsa haber vermeye gerek duymazlar.
Niye gelmedin?”
Hastaydım, rapor aldım”
E niye haber vermiyorsun? 
Deli olmamak işten değil.
Evde küçük bir tamirat için bir ustaya ihtiyacınız varsa, unutun o işi. Yani çağırın ama unutun. 3 ay sonra size yardım edebilirler. Apartmanda asansör bozuldu. Yapılması uzun bir süre aldı. Garaj kapısı bozuldu, aylar oldu hala yapılamadı. Yollarda arabalara hasar verecek kadar büyük çukurlar var ama kimse ilgilenmiyor. Sular patlayan borulardan günlerce akıyor ama yapan yok. İsrafı seviyorlar. Zaten burası muhalif belediye olduğu için hizmet götürmemeleri de normal. Ama diyeceksiniz ki Chavistaların yaşadığı barriolarda hizmet çok mu iyi? Ben uzaktan onlara bakınca insanlığımdan utanıyorum. Türkiye'deki gecekondu bölgelerinde yine bir düzen vardır, yol vardır, evler daha nizamidir. Buradakiler sanki kümes gibi. Basık tavanlı, küçük pencereli, taş çatlasa beş metrekarelik yerlerde yaşıyorlar. Üst üste. Tıkış tıkış insan dolu sanki. Yol yok sadece motorlar girebiliyor. Kanalizasyon sistemi var mıdır emin değilim. Koku karşıdan duyuluyor. Her yer çöp. Çöpleri nereye atacaklarını şaşırmış insanlar. Haftanın üç, dört günü ya su yok ya elektrik. Ama her şeyin üstü kapatılıyor. Tricolor projesi var. Barrioları venezuela bayrağının renklerine boyuyorlar. Uzaktan bakınca rengarenk. Turistik amaçlı gezmeyi aklınızdan bile geçirmeyin. Ya da varoşların etrafına uzun, yüksek duvarlar örüyorlar gözükmesin diye, bi güzel de onları boyuyorlar.





https://www.youtube.com/watch?v=9H8V0aNF7gs ( Petare'ye bir de buradan göz atın)







Yazarken yoruldum. Size de tuhaf geliyor mu bu okuduklarınız?


Çalışmasınlar tamam, ama bana aşı bulsunlar değil mi?

Oğlum için uzun süre aşı bulamadım. Aşı yaptırmamayı göze alamadım. Çünkü kızamık hastalığı vaka sayısı artmış. Ama yapılması gereken tarihten 4 ay sonra yaptırabildim, o da tesadüfen. İlaç yok insanlar tedavi olamıyor. Hatta muhalefet diğer ülke elçiliklerine mesaj göndermiş “acil yardım çağrısıdır, bize ilaç konusunda destek çıkın” diye. Hastaneler berbat durumda. En iyi özel hastane, bizdeki devlet hastanesi gibi. Oraya gitmek durumunda kalmayı istemem. 
Veteriner sayısı çok fazla. Hayvanınıza ilaç bulabilirsiniz ama kendinize bulamazsınız. 
Her şeyi geçtik. Sivrisineklerden bulaşan Chikungunya ve dengue virüsleri var.Bağışıklık sistemini etkileyen rahatsızlıklara yol açıyorlar. Bir de üstüne zika virüsü eklendi. Venezuela'da açıklanan vaka sayısı 4000 civarında olsa da, gerçekte yüz binin üzerinde olduğu tahmin ediliyor.
Tüm bunlar çığ gibi üzerimize doğru gelirken, yapılması gereken gitmek...
Ben de muhtemel gitme tarihimden 1 ay önce gitmeye karar verdim ailemin yanına.

Şöyle bir laf vardı nette dolaşan: Hayat siz sınırlarınızın dışına çıktığınız zaman başlar diye.. Bu lafı severim. Alışkanlıklarımın değişmesi benim de çözülmememe sebep oluyor ve çözüldükçe rahatlıyorum. Kendimi çok daha iyi tanıyorum bu sayede. Yüzleşiyorum, güçleniyorum. Ama bu kadarı fazla. Benim için olmasa bile oğlum için fazla. Ülkem de çok zor günler yaşasa da kendimi daha güvende hissedeceğim baba ocağına gitme vakti geldi. Temiz suyla duş almak istiyorum. Ne yediğimi biliyor olmanın güvenine ihtiyacım var. En önemlisi oğlumu aileme bırakıp, uyumak istiyorum. 3 ay kalacağım. Haziran'da yine buraya dönmek zorundayız. Bu kadar olumsuz şey anlattım ama neden bu ülke bu durumda, onu da bir sonraki yazımda anlatacağım.

Kendimi tutamayıp biraz giriş yapayım bu konuya:

Ülke o kadar güzel bir yerde, sahip olduğu şeyler o kadar fazla, bu kadar mı kadir kıymet bilinmez, değerlendirilmez. Caracas'lı komşumun lafını aynen aktarıyorum:
Tanrı cennet gibi bir ülke yaratayım demiş. Venezuela'yı yaratmış. Sonra bakmış bakmış ve şöyle demiş; Ama bu fazla güzel oldu, ben biraz burada yaşayanların aklından alayım da dengelensin.” Kızmayın hemen. Irkçı birisi değilim. Bunu ben demiyorum. Venezuelalı birisi söylüyor. Yani bu ülkenin durumu, sadece ekonomi ile açıklanamaz. Kötü olan sosyalizm değil. Insanlar...




Sorunlar aslında, Chavez zamanından başlıyor. İlk başta halkın gıda ve barınma ihtiyaçlarını karşılamış. Hem de bedavadan. Bedavadan ev ve eşya sahibi olmaları, durumu daha iyi olanların hoşuna gitmemiş. Senelerce zengin ve fakirler arasında düşmanlık yaratarak oy toplamış Chavez.  Elektrik bedava, su bedava, mobilyalar, eşyalar bedava. Bu evleri hemen tanırsınız. Yüksek katlı binaların hemen üstünde Chavez'in gözleri vardır. Chavez hemen her yerde olduğunu hissettirir. 






Bu bedavacılık insanları çalışmamaya, üretmemeye alıştırmış. Bu arada, durumu daha iyi olanlar fazla olmasa da elektrik ve su için fatura ödüyorlar. 


Başkanlığının ilk yıllarında bir ayaklanma yaşanmış. Ev ve eşya verdiği bu insanları silahlandırmış. Hem de ne silahlar. İşte bu yüzden şu anda kontrol edilemez bir suç kenti haline dönüşmüş. Eğer bu insanların Chavista olmadığı kanıtlanırsa evlerinden çıkarılıyorlarmış. Tüm mitinglerde Chavez için ya da şimdi Maduro için yürümek zorundalarmış. 


Market sıraları uzun olunca malum bir çok insanla tanışıyorsunuz. Buradaki en iyi üniversitelerden birinde ekonomi profesörü olan bir hoca ile konuşurken, Chavez'in planlanmış bir başkan olduğundan bahsetti. Ekonominin bu hale gelmesine bakılırsa, bu teoriye inanmamak işten değil.
Üretmeyen, çalışmayan, okumayan, dinlemeyen, dünyanın sadece Venezuela'dan ibaret olduğunu sanan cahil insanlar çok. Bu cahillikten kendilerini kurtarmaya çalışmadıkça görmeyecekler, bilmeyecekler, hep sefillik içinde yaşayacaklar. Politikacılar zaten devrim yaptık diye diye insanları hipnotize etmişler, bu sırada da ceplerini doldurup ülkeyi soyup soğana çevirmişler. Hala olan bitenin farkında değiller. Bir sabun üretemez mi koca ülke? Bu kadar mı dışa bağımlı olur? Tarım nasıl biter, hayvancılık nasıl biter?
Ülke ciddi beyin göçü yaşamış. Burada kalanlar mecbur olanlar. Onların da yorumu şu: Bazı ülkeler de din kullanılır halk manipüle edilir, bazı ülkelerde de devrim. İkisinin de yarattığı sonuç aynıdır. Olan hep halka olur. Filler tepişir, çimenler ezilir.